De gemeente is geen opvoeder, maar wél medeverantwoordelijk voor een veilige en veerkrachtige publieke digitale omgeving. De impact van sociale media, algoritmes en online beïnvloeding overstijgt de privésfeer. Digitale opvoeding is dan ook geen exclusieve taak van ouders of scholen: het is een gedeelde opgave waarin gemeenten een duidelijke rol kunnen spelen: als normsteller, als verbinder en als beschermer van publieke waarden.
1. Gemeenten kunnen normstelling faciliteren
Wat thuis begint, wordt versterkt of afgezwakt door de omgeving. Ongelijke afspraken tussen scholen, sportverenigingen of buurten leiden tot ongelijkheid in bescherming en verwachtingskaders.
Gemeenten kunnen dit stroomlijnen door:
-
samen kaders op te stellen voor schermgebruik tijdens schoolkampen, activiteiten of in de openbare ruimte;
-
afspraken te stimuleren over het delen van beeldmateriaal in publieke settings;
-
in te zetten op collectieve gedragsnormen, in plaats van alleen op individuele maatregelen.
2. Gemeenten kunnen bewustwording vergroten
Digitale geletterdheid en mediawijsheid zijn geen vanzelfsprekendheden. Jongeren, ouders én professionals hebben behoefte aan duiding, gesprek en handelingsperspectief.
Gemeenten kunnen dit mogelijk maken via:
-
ouderavonden, gastlessen en workshops over algoritmes, schermgedrag en online identiteit;
-
voorlichtingsmateriaal over privacy, digitale veiligheid en contentfuiken;
-
samenwerkingen met bibliotheken, jongerenorganisaties en lokale influencers.
3. Gemeenten kunnen ruimte maken voor gesprek
Mediawijsheid is geen eenmalige les, maar een gesprek dat onderhouden moet worden. Gemeenten kunnen plekken en momenten creëren waar dat gesprek gevoerd wordt – informeel, open en veilig.
Denk aan:
-
online platforms of inloopspreekuren,
-
jongerenpanels of lokale challenges rond digitale thema’s,
-
het koppelen van preventie aan participatie: laat jongeren zelf thema’s agenderen en oplossingen voorstellen.
4. Gemeenten kunnen signaleren en acteren
Via monitoring, jongerenwerk en het onderwijs kunnen gemeenten signalen opvangen van digitale risico’s zoals:
-
challenges die aanzetten tot gevaarlijk gedrag,
-
toename van content rond somberheid of zelfbeschadiging,
-
online groepsdruk of pestgedrag via gesloten netwerken.
Door die signalen te duiden, bespreekbaar te maken en gericht samen te werken met ketenpartners, kan escalatie worden voorkomen – en weerbaarheid versterkt.
Tot slot: de gemeente is geen opvoeder, maar wél een publieke actor met verantwoordelijkheid voor een veilige digitale leefomgeving. Mediawijsheid en digitale opvoeding vragen om een structurele, intersectorale en menselijke aanpak. Gemeenten kunnen daarin het verschil maken – niet door alles over te nemen, maar door te verbinden, te faciliteren en richting te geven.
Geef een reactie