Waarom is framing via AI en algoritmes moeilijker te herkennen?

Framing is het proces waarbij informatie vanuit een bepaalde invalshoek wordt gepresenteerd. Traditioneel gebeurt dat via taal, beeld of woordkeuze in één bericht. Maar bij AI-gedreven algoritmes werkt framing anders: niet via één post, maar via het patroon van wat je te zien krijgt: en vooral wat je níet meer ziet.

1. Framing verschuift van boodschap naar systeem

Klassieke framing herken je in termen als “probleemjongeren” of “klimaatdrammers”. De invalshoek ligt in de tekst of het beeld zelf. Maar algoritmische framing zit:

• in de selectie van content,

• in de herhaling van thema’s,

• en in de afwezigheid van nuance of alternatieve perspectieven.

Het frame is dus niet expliciet uitgesproken – het wordt gesuggereerd.

2. Gepersonaliseerd = onzichtbaar

Omdat algoritmes content personaliseren, zie je vooral wat bij jouw profiel past. Dat voelt logisch, vertrouwd – en daardoor ook neutraal. Maar:

• Je ziet vooral bevestiging, geen tegenspraak.

• Je denkt dat je het hele verhaal kent, maar ziet een selectie.

• Je framing voelt als je eigen mening, maar is mede gestuurd.

Juist die subjectieve vanzelfsprekendheid maakt algoritmische framing zo moeilijk te herkennen – en zo effectief.

3. Herhaling = waarheid

Algoritmes belonen wat scoort: likes, views, shares. Content die goed presteert, wordt herhaald. Die herhaling creëert het gevoel van relevantie, urgentie of waarheid. Maar:

• Wat vaak langskomt, lijkt belangrijker dan het is.

• Wat niet getoond wordt, lijkt niet te bestaan.

• Wat telkens in dezelfde toon verschijnt, vervormt je beeldvorming.

4. Geen afzender, geen signaal

In klassieke communicatie weet je wie spreekt. Bij algoritmische framing is er geen duidelijke afzender. Je krijgt content te zien van verschillende bronnen, geordend door een systeem dat je niet kent – op basis van criteria die je niet ziet.

Zonder bron, zonder bedoeling, zonder tegenstem. Dat maakt framing via AI moeilijker te doorzien, maar niet minder invloedrijk.

5. Wat vraagt dit van publieke communicatie?

Framing herkennen begint bij reflectie. Niet: “Wat zie ik?”, maar: “Wat zie ik níet meer?” Voor communicatieprofessionals, beleidsmakers en opvoeders geldt:

• Leg uit hoe algoritmes ordenen.

• Stimuleer perspectiefwisseling en bronvergelijking.

• Benoem dat framing ook zonder intentie bestaat – en dus geen leugen hoeft te zijn.

Tot slot: framing via AI is geen slogan, maar een patroon. Geen tekst, maar een systeem. Juist daarom is het zo krachtig – en zo lastig te herkennen. Wie framing wil ontmaskeren, moet niet alleen kijken naar wat gezegd wordt, maar ook naar wat stil blijft. In het tijdperk van AI begint kritisch denken met de vraag: wie bepaalt wat jij denkt dat belangrijk is?