Op platforms zoals TikTok bepaalt niet de gebruiker wat hij of zij ziet, maar het algoritme. Deze technologie stuurt voortdurend welke video’s worden getoond: op basis van kijkgedrag, likes, swipes en reacties. Voor kinderen betekent dit dat hun online omgeving niet wordt gevormd door nieuwsgierigheid, maar door aanbeveling.
1. Het algoritme beloont wat prikkelt
Likes, views en zichtbaarheid zijn de valuta van TikTok. Het algoritme leert razendsnel welke content zorgt voor aandacht – en beloont die met verspreiding. Voor kinderen betekent dat:
-
extreme, stereotype of emotioneel geladen content wordt vaker getoond,
-
nuance of afwijking minder zichtbaar is,
-
en hun eigen gedrag wordt gestuurd richting wat scoort.
Zonder dat ze het bewust doorhebben, gaan kinderen zich aanpassen aan die logica: in hoe ze zich presenteren, hoe ze spreken, wat ze delen – en wat ze laten.
2. Van aanbeveling naar beïnvloeding
Wanneer een kind veel video’s kijkt over een bepaald onderwerp – bijvoorbeeld uiterlijk, status, eetgedrag of relaties – vergroot het algoritme die bubbel. Dit kan leiden tot:
-
verenging van perspectief (alles lijkt hetzelfde),
-
internalisering van normen (dit is blijkbaar normaal),
-
en druk om mee te doen (anders hoor ik er niet bij).
Het algoritme werkt niet neutraal. Het voedt gedrag – letterlijk. En kinderen zijn zich zelden bewust van de invloed die dat heeft op hun zelfbeeld, wereldbeeld en handelen.
3. Wat vraagt dit van ouders, opvoeders en publieke organisaties?
Digitale opvoeding gaat verder dan schermtijd. Het vraagt om gesprekken over:
-
hoe aanbevelingen werken,
-
wat kinderen zelf kunnen kiezen – en wat voor hen wordt gekozen,
-
en hoe je actief kunt zoeken naar andere perspectieven.
Communicatieprofessionals bij overheden, scholen, bibliotheken en welzijnsorganisaties kunnen hierin een rol spelen. Door digitale geletterdheid te versterken, kritische vragen te stimuleren, en kinderen bewust te maken van de logica van het platform waar ze op zitten.
Tot slot: het algoritme van TikTok is geen neutrale gids, maar een sturende kracht. Wie kinderen wil helpen zich daarbinnen staande te houden, moet uitleggen hoe het werkt, wat het doet – en hoe je er zelf grip op houdt. Niet vanuit angst, maar vanuit begrip en bewustwording.
Geef een reactie