Door ze te gebruiken als assistent: niet als beslisser.
Door te weten waar je data blijft, wie er meekijkt, en wat er wordt afgeleid.
En vooral: door te blijven denken, toetsen en kiezen vanuit publieke waarden.
AI biedt kansen voor efficiëntie, analyse en ondersteuning. Maar technologie is nooit neutraal. Wie AI inzet binnen publieke communicatie, moet weten wat het systeem doet – én wat het overneemt.
1. Begin met de juiste vragen
Voor je een AI-tool inzet, stel je drie eenvoudige maar essentiële vragen:
-
Wat doet de tool precies – en wat niet?
Automatiseren we een taak, of dragen we ook oordeel over? -
Met wie deel ik mijn data?
Gaan gegevens naar commerciële, Amerikaanse of geopolitiek gevoelige partijen? -
Kan ik uitleggen waarom ik deze tool kies – en een andere niet?
Past dit bij mijn opdracht, mijn kaders, mijn verantwoordelijkheid?
Als je deze vragen niet met vertrouwen kunt beantwoorden, is de tool technisch slim, maar bestuurlijk risicovol.
2. Kies voor uitlegbaarheid en controle
Een goede AI-toepassing binnen de publieke sector voldoet aan drie voorwaarden:
-
Uitlegbaar: de werking is begrijpelijk en inzichtelijk voor gebruikers en burgers.
-
Instelbaar: er is ruimte voor afstemming op publieke doelen en waarden.
-
Beheersbaar: je weet wat er gebeurt met de input én de output.
Soms betekent dat: kiezen voor Europese tools met strengere privacygaranties.
Soms: investeren in eigen infrastructuur of maatwerktoepassingen.
Altijd: kiezen voor technologie die je zelf kunt verantwoorden.
3. Behoud moreel en bestuurlijk oordeel
AI mag helpen, structureren, analyseren – maar mag nooit vervangen wat wezenlijk menselijk is: oordeelsvorming, publieke afweging, zorgvuldigheid. Laat AI dus ondersteunen, maar:
-
houd controle over besluitvorming,
-
toets uitkomsten aan context en waarden,
-
en wees transparant over wat door mens en wat door machine is gedaan.
Tot slot:
AI-tools zijn geen bedreiging voor publieke waarden – zolang je die waarden leidend houdt in het ontwerp, gebruik en de verantwoording.
Wie AI inzet met open ogen, scherpe kaders en moreel besef, wint tijd zonder gezag te verliezen.
Gebruik AI dus niet gedachteloos. Gebruik het gewetensvol.
En vooral: gebruik het zó dat je kunt uitleggen wat je doet – en waarom.
Geef een reactie